Meer instroom in het technisch vmbo is een kwestie van de lange adem en een bredere doelgroep

Trudy Vos is sinds 1 februari 2023 voorzitter College van Bestuur ROC van Twente. Vanuit die rol volgde ze John van der Vegt op in de Stuurgroep van STO Twente. Het ROC van Twente is een belangrijke partner voor STO Twente. Trudy: “Ik denk dat het goed is om een aantal bestaande projecten en initiatieven op het vlak van de aansluiting vmbo-mbo nog meer bij elkaar te brengen met STO Twente. Eveneens zouden we de te bereiken doelgroep moeten vergroten naar leerlingen die wellicht niet direct denken aan techniekopleidingen. Daar ligt de grote uitdaging.”

Mooie leeromgevingen 

Trudy volgde de ontwikkelingen binnen Sterk Techniekonderwijs Twente met veel nieuwsgierigheid. Wat is haar indruk? “In de Twentse vmbo-scholen wordt heel voortvarend gewerkt aan het neerzetten van mooie leeromgevingen. Die nodigen leerlingen rechtstreeks uit om kennis te nemen van technologie. Tegelijkertijd zien we nog geen grote aantallen vmbo-leerlingen die na hun eindexamen voor een techniekopleiding kiezen op ROC van Twente. Dus we hebben hierin met elkaar nog wel het een en ander te doen.” Trudy weet dat de demografische factor ook een rol speelt: “Maar dat is niet de enige reden. Het genereren van meer instroom in het mbo vanuit het vmbo voor de technische richtingen is een kwestie van de lange adem. Daarom ben ik enorm blij met de verlenging van Sterk Techniekonderwijs voor de periode 2025-2029. We kunnen daarmee dus dóór met STO Twente.”

Verbreding, maar ook blijvende aandacht voor maakindustrie 

In de nieuwe periode 2025-2029 gaat STO Twente, naar het advies van de minister, een verbreding aan van profielen. De redenering is dat technologie tegenwoordig overal in onze maatschappij een rol speelt zoals ook bij Zorg & Welzijn: Trudy: “Dit juich ik toe want technologie zit tegenwoordig in alle vakken. Bijvoorbeeld in onze zorgopleiding op het mbo speelt zorgtechnologie een steeds grotere rol. Het is onze verantwoordelijkheid onze leerlingen met die verbreding in aanraking te brengen. Tegelijkertijd denk ik dat we ook moeten blijven inzetten op de techniekopleidingen zoals we die al kennen voor metaal, elektrotechniek, mechatronica en meer. Ik pleit ervoor dat ook daar de aandacht naar blijft uitgaan omdat dit ook heel erg past bij Twente met zijn traditioneel sterke maakindustrie.”

Koersen op tastbaar resultaat 

Trudy is enthousiast over haar nieuwe rol in de Stuurgroep van STO Twente: “Ik ben niet iemand die binnenkomt met allerlei voorstellen tot verandering. Liever stap ik erin om samen met de collega-bestuurders te zien wat we gaandeweg zouden moeten aanpassen. Wel is mijn streven om resultaat te zien in het relatieve aantal studenten dat op het mbo voor techniek kiest. Onze regio heeft dat echt nodig. In Twente hebben we inmiddels voor elkaar dat het basisonderwijs veel meer en structureel werk gaat maken van Wetenschap & Techniek (W&T). Opgeteld gaat al die inzet bijdragen aan de bedrijvigheid ín en het profiel ván deze regio. Los van het feit dat iedereen zich bewust moet zijn dat technologie overal is, moeten wij er in Twente extra onze schouders onder zetten om leerlingen te enthousiasmeren richting technologie, en dat heel breed. Van elektrotechniek, werktuigbouw en mechatronica tot en met lab- & procestechniek. Maar ook de duurzaam gebouwde omgeving en vervoer en logistiek.”

Essentieel: verbreding doelgroepen 

Trudy is voorstander om zoveel mogelijk doelgroepen te interesseren voor een studie en loopbaan in de techniek en technologie. Ze heeft zelf een technische achtergrond: “Daarom ben ik ook bezig met onderwerpen als meer vrouwen in de techniek. Ik voel mij persoonlijk betrokken bij dit onderwerp en was landelijk voorzitter van de Stuurgroep voor het initiatief ‘Meer meisjes in de techniek’. Dat hebben we afgerond en overgedragen aan de MBO Raad. Tegelijkertijd heeft de VHTO, een expertisecentrum voor genderdiversiteit, een nieuwe subsidie ontvangen. Ik ben blij dat de minister zich heeft uitgesproken over het veel meer aanboren van doelgroepen zoals meisjes in de techniek en jongeren met een migratieachtergrond. In mijn beleving is dat de enige route naar het vergroten van de doelgroep die kiest voor techniek. De doelgroepen díe al enthousiast zijn voor techniek moeten we zeker blijven enthousiasmeren. Binnen ROC van Twente zetten we daarvoor events op speciaal voor alle vrouwelijke techniekstudenten. Samen ontbijten of een dag vol workshops bijvoorbeeld. Om deze doelgroep zich als vrouw in een technische wereld nog sterker te laten voelen. Eveneens moeten we de te bereiken doelgroep beslist vergroten naar leerlingen die niet automatisch kiezen voor dit soort opleidingen. Daar ligt de grote uitdaging. Dit gaat beduidend verder dan het inrichten van leeromgevingen met technische innovaties. Het gaat om een veel grotere en bredere beweging.” Wel tekent Trudy aan dat vooral meisjes, eenmaal werkzaam in het technisch beroepenveld, meer dan gemiddeld de sector verlaten: “We moeten techniekbedrijven betrekken bij onderzoek naar hoe we die uitval beperken.” In dit kader noemt Trudy ook de term ‘boegbeelden’: “Ik pleit ervoor meer vrouwen en mensen met een migratieachtergrond de technische vakken te laten geven, van natuurkunde tot en met techniekles. Zij vormen voor de doelgroepen die we ook willen bereiken herkenbare boegbeelden.”

Gemodulariseerde aanpak 

Trudy benadrukt dat het vanuit ROC van Twente van belang is dat de voor techniek instromende jongeren niet allemaal een verschillend profiel hebben. Trudy: “Als elke leerling met een andere bagage op ROC van Twente arriveert, is het best lastig om daar goed onderwijs aan te geven. Hier zetten we actief op in met de gemodulariseerde aanpak waarmee je ook voor de techniekleerlingen een meer gepersonaliseerd leerpakket kunt samenstellen. Maar het zou fijn zijn als de vmbo-scholen hier ook al enigszins op samenwerken zodat wij met deze instromende leerlingen op ROC van Twente kunnen doen wat wij moeten doen.” Trudy noemt de vernieuwde opleiding Technicus Engineering waarin de mbo-studenten in het eerste jaar met alle techniekrichtingen kennismaken en vervolgens voor de rest van de studieperiode een keuze maken op basis van opgedane ervaringen. Trudy: “Stel, je hebt een bèta-aanleg, maar weet niet precies wat je wilt. In je eerste jaar proef je met deze opleiding aan alle mogelijke studierichtingen.”

Meer mogelijkheden voor nauwere samenwerking 

Recent stelde ROC van Twente twee contactpersonen aan voor de rechtstreekse samenwerking met de Twentse vmbo-scholen: Gerben Diersen en John Nijenhuis. Inmiddels werpt deze verbinding zijn eerste vruchten af. Maar ziet Trudy nog meer kansen voor een nog betere samenwerking? Trudy: “Zeker zie ik kansen. STO Twente is landelijk gezien één van de grootste STO-regio’s. We zijn een echte techniekregio en in heel veel samenwerkingen en regelingen is de geografische regio Twente gelijk aan de samenwerkingsregio Twente. Mooi dat we dat met elkaar voor STO Twente zo hebben kunnen afspreken. Dat geeft in de samenwerking al direct heel veel duidelijkheid en goede contacten. Graag zou ik een aantal bestaande projecten en initiatieven meer bij elkaar brengen. Neem het Toptraject waarin we met elkaar werken aan goed doorlopende leerroutes van vmbo naar mbo en mogelijk naar het hbo. Of een ander voorbeeld: het Twents Aansluitingsnetwerk. Dit is het regionale samenwerkingsverband van Twentse vmbo-scholen, vso-scholen en mbo-scholen, ROC van Twente en Zone.college. Ook daarin staat de aansluiting van het vmbo naar het mbo centraal. Ik zie kansen om STO Twente nog meer te verbinden met dit soort bestaande projecten en initiatieven. Dan kan het zomaar zijn dat je misschien veel meer bereikt met dezelfde middelen. Er móét ook meer oog zijn voor technologie. Gezien de prominente rol van technologie in ons dagelijks leven en werk. Daarom is binnen STO afgesproken een technologisch uitstroomprofiel te ontwikkelen voor onder meer leerlingen van Toptraject. Een ontwerpgroep met vertegenwoordigers van vmbo, mbo en hbo heeft hier de afgelopen jaren aan gewerkt.”