STO Café zet spotlight op samenwerking met ROC van Twente op De Sumpel Op vrijdagmiddag 20 januari was STO Twente met haar STO Café te gast bij het ROC van Twente op De Sumpel in Almelo. Het driekoppige thema: samenwerking, drempels verlagen en de doorlopende leerlijn. Hoogtepunt waren twee voorbeelden van een inmiddels goede samenwerking tussen De Sumpel en de STO-subregio’s Oldenzaal en Almelo eo op twee terreinen: oriëntatie op het mbo binnen de profielen en het samenwerken aan een doorlopende leerlijn/leerroute. Veel interesse Opvallend was het aantal vragen dat de STO-collega’s naar aanleiding van de verschillende presentaties gaven. Er is duidelijk een informatiehonger vanuit het technisch vmbo naar het technisch mbo, en vice versa. Bij programma manager STO Twente Marieke Rinket kwamen inmiddels vragen binnen of een soortgelijke bijeenkomst ook voor andere technische aandachtsgebieden (installatie, ICT, bouw) georganiseerd kan worden in samenwerking met het ROC van Twente. Diverse presentaties Jan Ooms is directeur College voor Bouw & Vervoer bij ROC van Twente. Na zijn verwelkoming van de vele Twentse STO-belangstellenden gaf hij een korte presentatie over De Sumpel: “We hebben hier ongeveer 1800 studenten BOL en BBL. Op het vlak van techniek bieden we de opleidingen ICT, Entree (niveau 1), Elektrotechniek, Personenauto’s en Transport & Logistiek.” Daarna gaven de teammanagers van de opleiding Transport & Logistiek (Mieke van ’t Oever) en de opleiding Mobiliteit (Alette Bijsterveld) een specifiekere presentatie. De essentie van de aanpak van De Sumpel? Veel aandacht geven aan het ontdekken waar het technisch talent van de leerlingen écht ligt. Of, zoals Roy van den Berg, senior docent Transport & Logistiek het verwoordde: “Niets is vervelender voor een leerling dan er gaandeweg achter te komen dat je niet de juiste techniekrichting hebt gekozen.” Uitleg twee bijzondere samenwerkingen tussen STO Twente en De Sumpel Het volgende programmaonderdeel was de toelichting op twee bijzondere samenwerkingen tussen STO Twente en De Sumpel. Zo vertelde Jan van der Meij, directeur van het Alma College, hoe hun techniekleerlingen gastvrij worden ontvangen door Mieke van ‘t Oever op De Sumpel. Deze vmbo-leerlingen moeten in hun opleiding een stukje logistiek doen. Om precies te zijn: hoe je een vrachtwagen met een heftruck of reachtruck veilig en efficiënt belaadt. Door gebrek aan een vrachtwagen, en ook ruimte daarvoor op het Alma College, klopte Jan succesvol aan bij Mieke van ’t Oever. De leerlingen mogen nu de vrachtwagen en de heftrucks op De Sumpel benutten om dit lesgedeelte over logistiek goed te kunnen oefenen. En wie hier te jong voor is, kan dit leren via Virtual Reality. Jan: “’We hebben inmiddels een convenant afgesloten om meer van dit soort samenwerkingen op te zoeken, uitmondend in bijvoorbeeld een doorlopende leerlijn of doorlopende leerroute.” Oriëntatie op het mbo binnen de techniekprofielen De tweede samenwerking werd gepresenteerd door Wout Ensink van het Twents Carmel College in Oldenzaal. De docenten van het profiel M&T aan de Potskampstraat werken hiervoor samen met Aletta Bijsterveld met de focus op M&T als treffend voorbeeld van de oriëntatie op het mbo binnen de techniekprofielen. De insteek? De leerling kiest op basis van zijn of haar interesse, en in het kader van een oriëntatie op het vervolgonderwijs, één van de profielvakken. Met hierin zowel een opdrachtomschrijving vanuit het vmbo alsook een aansluitende opdrachtomschrijving vanuit het mbo. Bijvoorbeeld (vmbo) het testen van een thermostaat met behulp van een pannetje en een temperatuurmeter. Gevolgd bij De Sumpel door de mbo-opdracht om een thermostaat te testen met een infrarood temperatuur meter. De winst? Wout: “De leerling ervaart een extra stimulans om door te gaan in de techniek en maakt kennis met techniek op het mbo vanuit Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding. Eveneens ervaart de leerling dat de opdracht aansluit op het profiel binnen het vmbo. We willen deze opzet ook vertalen naar andere profielen zoals PIE en BWI.” Afrondend alsnog alle tijd voor de resterende vragen De rondleiding langs alle techniekopleidingen bij De Sumpel liet zien hoeveel aandacht er voor de techniekleerlingen is vanuit veelzijdig ingerichte techniekruimten. Na de rondleiding was er tijd voor een drankje en gingen de STO-collega’s door met het stellen van vragen die door tijdgebrek na de diverse presentaties niet gesteld konden worden. Een stukje informele docentontwikkeling in een ongedwongen setting. MENU

Leerlingen M&T subregio Oldenzaal aan de slag op ROC van Twente Een belangrijk doel van STO Twente is het opzetten en bestendigen van de samenwerking vanuit het technisch vmbo met ROC van Twente. De subregio Oldenzaal geeft daar inmiddels concreet handen en voeten aan. Derdejaars leerlingen M&T van Twents Carmel College gingen op maandag 10 juli aan de slag met een serie uitdagende opdrachten op ROC van Twente. Nico Kuipers is docent M&T op TCC en blikt tevreden terug: “Dit is een hele welkome aanvulling waardoor onze leerlingen M&T nog gerichter doorstromen naar ROC van Twente.” Verdieping en verbinding naar ROC van Twente Nico Kuipers: “De STO-activiteit voor een lijn tussen Twents Carmel College (TCC) en ROC van Twente is belangrijk. Wij hebben we al vanaf de start van STO Twente in gang gezet. We hebben ROC van Twente actief benaderd voor overleg over de samenwerking. De vragen die centraal stonden in ons overleg? Welke doelstellingen hebben we met deze activiteit en ook: hoe zouden we deze samen kunnen realiseren?” ROC van Twente ging positief mee in de vraag van TCC. Nico: “Dé gezamenlijke insteek was om onze derdejaars leerlingen M&T een verdiepende opdracht mee te geven. Dit geeft onze leerlingen een beter beeld van de vervolgopleidingen op mbo-niveau, met al zijn kenmerken. Ook ontdekken de leerlingen dat wat zij aan de Potskampstraat leren in onze praktijklokalen direct aansluitend wordt opgepakt als zij doorleren op ROC van Twente. Kortom, alles draait om de doorlopende verdieping en verbinding naar ROC van Twente.” Zes concrete opdrachten Samen met ROC van Twente keken Nico en zijn collega-docent Gerwald Leusman naar het M&T-onderwijs op het TCC en op ROC van Twente. Nico: “Uit die vergelijking kwam een zestal zinvolle opdrachten naar boven. In groepjes hebben onze leerlingen die daadwerkelijk op 10 juli op ROC van Twente uitgevoerd.” Nico vat de opdrachten kort samen: “Denk aan remblokken vervangen, werken met de Basis Elektro Trainer van Electude en werken met de schuifmaat. Maar ook een opdracht waarmee de leerlingen een koelsysteem van een verbrandingsmotor visueel controleren. Evenals een verdiepende opdracht waarbij zij het koelsysteem controleren met speciaal testgereedschap. Allemaal opdrachten waarmee wij proberen hun enthousiasme aan te wakkeren en hen laten inzien dat er binnen hun profiel M&T nog hele mooie doorgroeimogelijkheden liggen op mbo-niveau.” Extra uitdaging Nico, Gerwald en praktijkinstructeur Gerard Oude Tijdhof arriveerden op ROC van Twente met 25 leerlingen: “Deze hebben we verdeeld in vijf roulerende groepen. Elk groepje voerde de opdrachten uit in een tijdspanne van 20 minuten.” Nico benoemt nog graag specifiek de leerlingen: “Dit zijn nog jonge mensen die bij ons een eerste start hebben gemaakt in het vmbo-onderwijs. We hebben de opdrachten eerst op TCC doorgenomen. Ze wisten wat er van hen gevraagd ging worden. Uiteraard waren deze opdrachten niet helemaal nieuw; deze hadden we bewust gekozen. Immers, in het vierde jaar worden zij hierop landelijk geëxamineerd. Met de voorbereidende kennis en kunde vanuit TCC hebben ze de opdrachten op ROC van Twente uitgevoerd. Maar wel met de uitdagende insteek dat deze opdrachten nét iets verder gingen dan zij bij ons aan de Potskampstraat al gedaan hadden. Natuurlijk is dit spannend voor hen, het zijn allemaal nieuwe en leerzame ervaringen. We mogen concluderen dat alle leerlingen het netjes hebben opgepakt; de opdrachten en alle indrukken en ervaringen eromheen.” Ook belangrijk: nadere kennismaking met ROC van Twente zelf Naast de verdiepende opdrachten, zien Nico en zijn collega’s dit bezoek eveneens als een uitgelezen kans voor de leerlingen om kennis te maken met ROC van Twente. Welke sfeer heerst er op het mbo? Welke houding wordt er van je verwacht? Wat was eigenlijk de reisafstand en reisroute naar ROC van Twente? Hoe stellen de docenten zich op? In kleine groepjes vond ook een rondleiding plaats. Nico: “Die ervaringen tijdens de doe-opdrachten geeft de leerling die zijn of haar antennes heeft uitgestoken richting ROC van Twente hopelijk een vertrouwd gevoel. Die indrukken hebben we kunnen versterken met een rondleiding, al roulerend met de praktijkopdrachten.” Nico noemt graag de collegiale ondersteuning van de docenten van ROC van Twente: “Bij iedere groep zijn de collega’s van ROC van Twente ingezet om de activiteiten te begeleiden. Ook de schoolleiding kwam langs om ons de hand te schudden en de groep te ontvangen.” Actuele koppeling school en werkpraktijk Nico en zijn collega’s van M&T zijn blij met STO: “De schoolleiding van TCC heeft ons al bij de start van STO meegenomen in dit programma. Dus konden we ook al snel beginnen met de ontwikkeling van activiteiten en in het kielzog daarvan de aanschaf van materialen. We hebben dankzij STO Twente bijvoorbeeld uitlijnapparatuur aan kunnen schaffen. Dit zit maar gedeeltelijk in het programma, maar kunnen we voor de leerlingen wel als verdieping meenemen. Hierdoor krijgen zij nu al mee hoe bijvoorbeeld werkplaatsen dit soort apparatuur inzetten bij vervangingen en de bijbehorende nieuwe instellingen. Ook kozen we er bewust voor een oscilloscoop aan te schaffen, een wezenlijk onderdeel in de werkplaatsen om ons heen om ingewikkelde storingen op te kunnen lossen. Leerlingen die op stage gaan, komen dit soort diagnoseapparatuur gegarandeerd tegen.” Het is de bedoeling om de bezoeken aan ROC van Twente vanuit het profiel M&T ook in de toekomst te organiseren, besluit Nico. MENU

STO Twente haakt aan bij Week van de Logistiek De logistieke sector is een topsector in Twente met ongeveer 35.000 logistieke banen. Kortom, veel kansen voor bedrijven én werknemers. Ook in de logistiek nemen de technische innovaties toe dus focust STO Twente eveneens op deze sector. Tijdens de jaarlijkse Week van de Logistiek krijgt iedereen de kans om de logistiek zelf te beleven. En dat begint al op het vmbo! Dit jaar vond de Week van de Logistiek plaats op 16, 17 en 18 maart in de gastgemeente Oldenzaal. Het TCC locatie Postkampstraat was er uiteraard bij! Gerwald Leusman is docent M&T op het Twents Carmel College. Samen met zijn collega-docent M&T begeleidde hij de leerlingen van het TCC naar het Oldenzaalse bedrijf Bleckmann: “Op vrijdag 17 maart gingen we per fiets op bezoek met derdejaars Basis en Kader leerlingen van Mobiliteit & Transport van de locatie Potskampstraat, in totaal 26 leerlingen.” Loopbaankansen voor logistieke mbo’ers Ooit is Bleckmann gestart als een lokale Nederlandse en Belgische verlener van logistieke diensten voor bedrijven in de modebranche. Inmiddels is het bedrijf uitgegroeid tot een grote een internationaal opererende specialist. Bleckmann biedt veel loopbaankansen voor logistieke mbo’ers en die zijn uiteraard allemaal een keer gestart op het vmbo, hier ligt de link met STO Twente. Immers, ook in de transport en logistiek rukken techniek en technologische innovaties op. Neem warehouses, ofwel magazijnen; digitalisering en robottechnieken ondersteunen de medewerkers hier steeds vaker. Keuze uit zes workshops Gerwald blikt enthousiast terug: “In het kader van de Week van de Logistiek kregen onze leerlingen uitleg over het warehouse en alles wat daarbij komt kijken.” De leerlingen mochten zelf meedoen met maar liefs zes verschillende workhops. Zoals meerijden in een truck, een pallet inpakken met plastic folie en het uitvoeren van een opdracht met een VR bril. Gerald: “Ook konden ze een app downloaden en zo meedoen aan een logistieke game.” Eveneens kregen de 26 leerlingen praktische uitleg over het gebruik van een heftruck en een palletwagen. Vooral nuttig voor de middenmoot die nog twijfelt Gerwald: “De opzet van de Week van de Logistiek, en specifiek ons bezoek aan Bleckmann, was leerzaam. Voor de meeste leerlingen was het een compleet nieuwe ervaring. In onze klas weten een paar leerlingen al heel zeker dat ze later de logistiek in willen, bijvoorbeeld als truckchauffeur. Een aantal leerlingen kiest absoluut niet voor deze sector, weten ze nu al. Maar de grote middenmoot? Die weet het nog niet precies en juist voor hen is dit een waardevol bezoek. Zij ontdekken wat transport & logistiek in de praktijk betekent en wat er allemaal bij komt kijken. Dankzij dit soort bezoeken ontwikkelen zij een beter beroepsbeeld. Dit helpt hen hopelijk bij een gerichte keuze.” Eenmaal terug op school, in de eerste praktijkles in de week na het bezoek, is er met de leerlingen teruggekeken op het bezoek. Gerwald juicht STO Twente toe, en ook de aandacht daarbinnen voor transport en logistiek. Nuttig voor docentenprofessionalisering STO Twente focust niet alleen op leerlingen; ook de docentenprofessionalisering krijgt aandacht. Draagt dit soort bezoeken, zoals aan Bleckmann, bij aan de beroepsuitoefening van Gerwald als docent M&T?: “Zeker! Tijdens zo’n bezoek zie ik toch altijd zaken waar ik van leer, die ik niet kende, of niet zo goed kende. Met name op het gebied van technologische ontwikkelingen binnen deze sector. Maar daar moet je ook voor openstaan, en dat doen we!” MENU

Masterclass circulair bouwen raakt kinderen én docent Op de Praktijklocatie van het Erasmus in Almelo vond op 24 mei de masterclass circulair bouwen plaats. Leerlingen van basisscholen uit Almelo e.o. leerden er door hergebruik van materialen een duurzame lamp van karton te maken. Thea Bennink is docent schilderen Praktijkonderwijs OSG Erasmus: “We hopen hen hierdoor te interesseren voor de combinatie van duurzaamheid en techniek. En ook dat ze wat genuanceerder tegen techniek aankijken.” Onderdeel maken van de circulaire economie Deze masterclass heeft als doel kinderen al op jonge leeftijd onderdeel te maken van de circulaire economie. Thea: “De bijna 30 kinderen van groep 7 of 8 maakten van afvalmateriaal een lamp. Zo leren ze wat je allemaal met techniek kunt doen en hoe leuk dit is.” Het enige nieuwe materiaal was een kaarslampje met een batterijtje. Vervolgens mochten zij de lamp mee naar huis te nemen. Thea: “Voor hun ouders is dit ook interessant. Ze zien waartoe hun kind technisch in staat is en dit kan het gesprek openen om later gericht te kiezen voor techniek.” Goede voorbereiding De leerkrachten van de basisscholen van de deelnemende leerlingen gaven voorafgaand aan de masterclass een voorbereidende les over afvalverwerking, de circulaire economie en het hergebruiken van materialen. Dit lesmateriaal was kant-en-klaar te downloaden van www.baanbrekendleren.nl . Thea: “De leerlingen gingen in een vervolgles op de basisschool zelf aan de slag door zelf her te gebruiken materialen te verzamelen. Denk aan karton en draad om ribben te maken van de lamp. En een vetertje. Door deze twee lessen kwamen zij al goed voorbereid naar ons toe.” Inzet van innovatieve technieken Op het Praktijkonderwijs in de klas van Thea vond het praktische vervolg van de masterclass plaats. Thea: “De PO-leerlingen krijgen van een VO-leerling een demonstratie over figuurzagen met een figuurzaagmachine. Daarna volgde een demo over het lasersnijden van de twee houten onderdelen van de te maken lamp. Bij deze demo’s keken ze mee, want het waren te veel kinderen om dit allemaal zelf te doen. De PO-leerlingen zetten vervolgens hun eigen lamp in elkaar met de meegenomen ribben die ze eerder op de basisschool hadden gemaakt. Hierbij leerden ze hoe je karton kunt bewerken en hoe je hier een vorm op overbrengt. Ook leerden ze de lampenkap te versieren met oude tijdschriften. Als het goed is, valt dan het kwartje waarbij de leerlingen inzien waarvoor je de geleerde technieken kunt gebruiken. Dat draagt positief bij aan hun beeld van techniek, dat vaak nog wat beperkt of bevooroordeeld is. Ook krijgen ze een beter beeld van duurzaamheid en circulariteit omdat dit project 100% draait om de upcycling van de materialen die zij zelf meenemen.” Magisch moment Thea ziet wat het met de leerlingen doet: “Ze beginnen ergens mee, hebben nog niet echt een idee en ineens hebben ze een lamp! Een magisch moment waarbij we hopen dat ze inzien hoe gaaf techniek is. We leren ze ook dat als zij volwassen zijn en een huis gaan bouwen, dat dit met circulaire materialen kan. Je ziet dat deze leerlingen dit nu al inzien.” Een ander voordeel: in de masterclass wordt direct voldaan aan vier tot vijf kerndoelen van het basisschoolvak Wetenschap & Terchnologie, verankerd in het lesmateriaal. Dit ter ondersteuning van de docenten. Tot slot: de leerlingen krijgen een kijkje in het Praktijkonderwijs. Thea: “Tegen de basisschoolleerlingen heb ik gezegd dat hier de leerlingen zitten die later hun huizen gaan bouwen, zonnepanelen installeren en meer. Dan zie je ze kijken en het besef daalt in.” Docentontwikkeling Deze masterclass betekent ook een verrijking voor Thea zelf, een belangrijk doel van STO Twente: “Mijn vak is schilderen. Daar red ik het niet meer mee. Leerlingen willen meer, ze willen anders. Dankzij STO Twente maak ik ook mijzelf allerlei nieuwe technieken eigen. Neem de lasermachine; ik weet nu hoe die werkt. We haalden hier een VR bril binnen, prachtig! En vanuit mijn schildersvak wil ik strak meer naar de Sign-kant zodat de leerlingen met een plotmachine leren werken. Door STO Twente gaan mij de ogen open dat leerlingen straks ook in dit soort beroepen uitstromen. Dingen maken met de computer? Dat kunnen deze kinderen prima. Sterker nog: ze kunnen mij nog heel wat leren!” MENU

Essen Motor Show laat leerlingen Motorvoertuigentechniek genieten en leren De jaarlijkse Essen Motor Show in Duitsland staat compleet in het teken van paardenkrachten, Newtonmeters, tuning, youngtimers, accessoires en alles wat verder met auto’s te maken heeft. De aantrekkingskracht van die combinatie van power en bling bling op leerlingen met het profiel M&T is gigantisch. Op woensdag 6 december trok een groep van circa 43 Mobiliteit & Transport (M&T)-leerlingen van het Alma College, Zone.college en het Noordik naar deze gemotoriseerde magneet, zoals elk jaar. Maarten Monninkhof, docent M&T aan het Alma College: “Voor onze leerlingen (jongens én meiden) is het een superdag uit, ze genieten én leren tegelijk.” Zowel technisch als visueel aantrekkelijk Maarten: “Al jaren bezoekt het Alma College vanuit ons profiel M&T met de leerlingen de Motor Show in Essen. Centraal hier staat de techniek van zowel motorische als optische tuning. Dus het technisch heel gedetailleerd en fijngevoelig aanpassen van motoren én het er super gaaf laten uitzien van al die speciale auto’s. Maar ook nemen we de leerlingen mee naar de afdeling waar al het bijbehorende gereedschap wordt gedemonstreerd. Kortom, een hele brede beurs met mooie auto’s waarover ter plekke aan de leerlingen (heel veel duidelijk gemaakt wordt.” Op één dag is het voor alle leerlingen en docenten uit-en-thuis. Van Alma College reisden drie collega’s mee evenals een collega van het Zone.college als het Noordik. Primeur: drie vmbo-scholen samen op pad Bijzonder dít jaar was dat het Alma College, Zone.college en het Noordik hierin gezamenlijk optrokken. Maarten: “Deze drie scholen hebben raakvlakken. Neem het Zone.college, dat is een groenschool, maar ook in die sector spelen gemotoriseerde machineparken een steeds grotere rol met veel raakvlakken met wat er binnen het profiel M&T én op de Motor Show in Essen te zien is. Voor ons de reden om vanaf 2023 gezamenlijk op excursie te gaan naar het Duitse Essen.” Supergaaf voor de leerlingen was onder andere de zogeheten drifthoek. Maarten: “Hier konden ze zelf meerijden op een parcour. Hoe spannend wil je het hebben? Ook mochten zij dit jaar meedoen met een soort pitstop, dus op tijd een wiel wisselen en via simulatoren konden ze zelf ervaren hoe het is om in zo’n getunede auto te rijden.” Docentenprofessionalisering Verder was de beurs enorm informatief, voor zowel de leerlingen als voor de begeleidende docenten, geeft Maarten aan. Doet dit soort uitstapjes iets met zijn docentenprofessionalisering, ook een doel van Sterk Techniekonderwijs? “Elk jaar gaat het organiseren van dit bezoek mij gemakkelijker af. En uiteraard verdiepen wij ons, als meereizende docenten, ook in de techniek die daar te zien is. Op de beurs in Essen zag ik een stand van een bedrijf dat uitleescomputers levert, dus heb ik mij direct kunnen oriënteren over de mogelijkheden van een nieuwe uitleescomputer.” Reflectie tijdens de mentorles Eenmaal terug op het Alma College, Zone.college en het Noordik komen de docenten M&T uiteraard terug op het bezoek. Maarten: “In de mentorles vragen we naar hun ervaringen, bijzonderheden en nieuwigheden. De leerlingen nemen van de beurs vaak hele tassen vol met posters en stickers mee. Ook verzamelen ze tuningsboeken waaruit ze inspiratie halen. Al die aspecten nemen we door met de leerlingen.” Meer samenwerking met vakscholen en bedrijven gewenst Maarten heeft nog een wens in relatie tot Sterk Techniekonderwijs Twente: “Voor de PIE- en BWI-leerlingen zijn er vakscholen zoals SMEOT en Bouwmensen Almelo. Ook zijn de bedrijven uit die sectoren inmiddels erop ingericht deze leerlingen te ontvangen zoals voor keuzevakken. Voor M&T in Almelo kennen we dit niet. Neem de garagebedrijven, die zijn vaak wat kleiner en is het best een uitdaging om daar met een groep leerlingen te komen. Het zou mooi zijn als dit voor M&T zich ook zo zou ontwikkelen als voor PIE en BWI. Hoewel we al wel welkom zijn bij ROC van Twente voor ons profiel Transport omdat we het daarmee oefenen niet in onze eigen werkplaats kunnen aanbieden. Hun inzet en intenties zijn heel goed. Ik zou graag zien dat wij voor M&T ook bij vakscholen en bedrijven met de leerlingen profielen en keuzevakken kunnen uitvoeren.” Zelf zien & beleven? Bekijk dan deze link naar het filmpje dat een leerling van het Zone.college maakte: https://youtu.be/JlJvoggUpIY?si=KEGP4CrXqcZxobNh MENU

Praktijk-realistisch leren stevig ingebed in driehoek vmbo-bedrijfsleven-mbo Op 7 september kregen leerlingen en ouders van Het Stedelijk Alpha en het Bonhoeffer College aan de Wethouder Beversstraat uitleg over de keuzedelen die in het nieuwe schooljaar 2023 – 2024 zijn te volgen in leerjaar 4 bij de profielen PIE en BWI. Het team van beide scholen ontwikkelde samen een sterk programma waarbij een groot gedeelte van de lessen bij bedrijven/instellingen en opleidingscentra plaatsvindt. Ronald Rondeel, projectleider Sterk Techniekonderwijs subregio Enschede: “Complimenten voor de deelnemende bedrijven en het team techniek van beide scholen. Er is hard gewerkt om praktijk-realistisch leren écht heel concreet te maken. Dit staat ook heel hoog in het vaandel van STO Twente. De driehoek vmbo-bedrijfsleven-ROC/mbo is krachtig en we hebben de ouders meegenomen in dit mooie plan.” Uitgangspunt; praktijk-realistische situaties Ronald: “De leerlingen hebben in leerjaar 3 al gekozen voor het volgen van deze keuzevakken in het huidige leerjaar 4. Bijzonder is dat een keuzedeel is opgebouwd uit een collegiale combi van vmbo-bedrijf-mbo. Leerlingen gaan deels naar school en deels naar buiten. Want wij, als samenwerkende vmbo-scholen, vinden het belangrijk dat onze leerlingen zoveel mogelijk in aanraking komen met leren in een praktijk-realistische situatie. Voor het komende schooljaar hebben we daarom een integraal programma ontwikkeld waarbij een groot gedeelte van de keuzedelen bij bedrijven/instellingen en opleidingscentra plaatsvindt.” Teamwork Bij PIE en BWI gaat het concreet om de vakken Domotica, Koudetechniek, Meubelmaken en Schoonmetselwerk: “Bijvoorbeeld bij koudetechniek gaan de leerlingen een blikjeskoeler maken en bij procestechnologie bezoeken ze een aantal bedrijven in deze sector.” Ronald benadrukt graag dat dit zonder het Team Techniek niet zou zijn gelukt zou zijn om een dergelijk programma samen te stellen. “Elke partij die hieraan deelneemt kan daardoor haar eigen kracht volledig inbrengen.” Stevige samenwerkingen De leerlingen volgen praktijklessen van het keuzevak koudetechniek bij Emondt koeltechniek (Enschede) of Pool koudetechniek (Hengelo). Ronald: “Het keuzevak domotica zal bij SMEOT, bedrijfsvakschool in Hengelo, plaatsvinden. Voor het keuzevak procestechniek zijn wij een samenwerking aangegaan met ROC van Twente.” Tijdens de voorlichtingen stelden de docenten, bedrijven en onderwijsinstellingen zich aan de ouders en leerlingen voor. Onder andere nut en noodzaak van buitenschools leren, een vernieuwende vorm van leren, werd helder uitgelegd. Ook heel belangrijk: mede dankzij STO Twente is het vervoer van de leerlingen per busjes naar de verder gelegen locaties structureel door de scholen zelf geregeld. Ronald: “Ook dit aspect geeft een stuk rust in de organisatie.” Blijf in verbinding Ronald houdt de deur open voor de mogelijkheid dat in de subregio Enschede nog meer techniekbedrijven aansluiten bij dit programma met keuzedelen in de praktijk: “Vorig jaar zijn we hiermee gestart en nu krijgt het massa en inbedding. De kunst is ook dat we dit programma goed en frequent blijven volgen en evalueren met elkaar. Het is essentieel dat alle betrokken partijen met elkaar in verbinding blijven zodat we dit van een ad hoc actie naar een structurele inbedding tillen. We moeten de partners waarmee we nu samenwerken echt ín ons onderwijs trekken, betrekken bij onze doelstellingen en blijven koesteren. Van belang is ook bij dit soort samenwerkingen dat de school de regie blijft houden over de eveneens door de school uitgezette rode draad. Wij zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit. Je ziet ook dat de deelnemende bedrijven en mbo-opleiders van ons verwachten dat we hiervoor een strakke organisatie neerzetten en hen volledig ontzorgen. Alleen dan krijg je hen voor de volle 100% mee.” Een tip Heeft Ronald nog een tip voor andere scholen die een soortgelijk traject willen starten? ? Ronald: “Alles start met het betrekken van de mbo-opleidingen. Alleen samen krijg je dit van de grond. Wel is het bepalend welke soort techniekbedrijven je hiervoor beschikbaar hebt in je eigen subregio.” MENU

VMBO'S EN PARTNERS STO TWENTE MENU AANGESLOTEN VMBO, MBO, BEDRIJFSVAKSCHOLEN, EXPERTISECENTRA, HOGESCHOLEN EN BEDRIJFSLEVEN Deelnemende vmbo’s Alma College, Almelo Twents Carmel College, Oldenzaal Twents Carmel College Praktijkonderwijs, Oldenzaal Twents Carmel College, Losser SG Canisius, Almelo PiusX College, Rijssen SG De Waerdenborch, Goor SG De Waerdenborch, Holten Het Noordik, Almelo Het Noordik, Vriezenveen Het Noordik, Vroomshoop Bonhoeffer College, Enschede CSG Reggesteyn, Rijssen CSG Reggesteyn, Nijverdal OSG Erasmus, Almelo Het Stedelijk Vakcollege, Enschede C.T. Stork Carmel Hengelo OSG CT Stork Jacobus Fruytier Scholengemeenschap Zone College, Almelo ​ Samenwerking met hogescholen, expertisecentra en bedrijfsscholen Toptraject TechYourFuture Saxion Hogeschool Bouwgilde Vakademy Wij-techniek Praktijkcentrum procestechnologie Oost-Nederland REMO West-Twente SMEOT STODT Techniekpact Twente Hogeschool Windesheim Techniekhuis Twente Beroepsonderwijs & Bedrijfsleven Twents aansluitingsnetwerk vmbo-mbo

Samen een escape room bedenken én realiseren? Alle technische vmbo-profielen doen mee! Elk jaar maken scholieren van het Pius X College een escape room, ook dit jaar. Alle technische profielen van deze vmbo-school werken hierin schouder-aan-schouder samen. Van het vak D&P tot en met de profielen PIE en BWI. Heidie Wesselink-Vleerbos is praktijkdocent D&P. Ook geeft zij Natuurkunde: “D&P noemen wij in de school creatieve technologie. Door de escape room leren ze niet alleen profiel overstijgend meer van techniek, maar ook hoe leuk en leerzaam het is om samen te werken. Van belang als zij later in de techniek doorgaan.” Profiel overstijgend De relatie tussen het project voor escape rooms en STO Twente is helder. Heidie: “Om een escape room te bedenken en te maken komen alle technische profielen binnen onze school samen. Dit project is écht profiel overstijgend, dat maakt het extra bijzonder. Bijvoorbeeld in onze escape room voor dit jaar werken we liever niet met fysieke sloten, maar met magneten. Je voert als bezoeker bepaalde opdrachten uit en als die slagen gaat er een elektromagneet open en kun je door. De leerlingen van PIE hebben hiervoor de bekabeling aangelegd en de D&P leerlingen helpen hierbij. Dat geeft deze leerlingen een praktisch inkijkje in PIE. Ook was er een jongen die begon te schilderen voor een eerdere escape room. Hij ontdekte dat hij dat enorm leuk vond. Nu volgt hij de Schildersvakschool! Voor een eerdere escape room kozen we als thema ‘escape the plane’. De bezoekers moesten daarvoor hun koffers over een rolband vervoeren. Die werd door de leerlingen van BWI gebouwd in combinatie met de leerlingen van D&P.” Ook de website die bij de escape room hoort wordt door leerlingen ontworpen, evenals het maken van de flyers. Heidie benadrukt: “Want vergeet niet: het profiel MVI (Media, Vormgeving en ICT) is ook een technisch profiel. De ICT en de filmpjes die we in de escape rooms gebruiken worden door deze leerlingen gebouwd.” Techniek als rode draad Heidie: “Voor STO Twente ontwikkel ik voor de subregio Almelo e.o. meerdere projecten. Techniek is dé rode draad in al mijn werkzaamheden.” STO Twente wordt goed opgepakt binnen het Pius X College, merkt Heidie op: “De docenten haken heel praktisch aan en wat ook helpt, is dat de directie regelmatig polst in overleggen hoe we ervoor staan met STO. Ik word gestimuleerd om vooral niet vanuit techniekeilanden te denken en te doen, maar over grenzen te kijken. Een voorbeeld daarvan is ons jaarlijkse project escape room.” Technisch leren als verdienmodel Heidie: “Enkele jaren geleden kwamen we als tweede uit de bus in een internationale uitvind-wedstrijd. De geldprijs hebben we in overleg met de leerlingen geïnvesteerd in iets wat ook weer geld zou opleveren. Hoe? We bouwen elk jaar een escape room op school voor een echt publiek met elk jaar een wisselend thema. Medio november gaat die open en sluit net voor de kerstvakantie. Het geld dat de bezoekers betalen schenken we aan een goed doel. Vervolgens slopen we de escape room en bouwen we het jaar daarop een nieuwe escape room met eveneens een nieuw thema.” Inmiddels hebben de escape rooms een dermate hoog niveau bereikt dat externe partijen deze maar al te graag overnemen. Van dat geld bouwen de vmbo-leerlingen van het Pius X College het jaar daarop weer een nieuwe escape room. Vanaf 2022 vaste plek voor escape room Helaas, door corona, kon de gloednieuwe escape room dit jaar niet gespeeld worden. Heidie: “We stonden startklaar en alles was getest. En toen kwam het bericht dat buitenstaanders de school niet in mochten. We bewaren nu dit concept, met het thema kerstmis, voor volgend jaar.” In Almelo gaan de vmbo-scholen in 2022 samen in een nieuw schoolgebouw. Heidie: “In die nieuwe school krijgen wij ook een compleet nieuwe plek voor onze escape room. Prominent op de afdeling D&P komt een fysieke ruimte waar we voortaan onze escape room kunnen gaan bouwen. Dus direct grenzend aan ons praktijklokaal, daar zijn we heel blij mee.” Meer aandacht voor meiden Ook collega-docenten die in hun reguliere werk niet met techniek aan de slag zijn, doen mee, vertelt Heidie: “Zoals de docenten Nederlands die hebben meegebouwd. Daardoor gaat techniek door heel de school leven.” Heidie merkt in haar werk dat fijn-motorische technieken geschikt zijn voor meisjes: “Door zo’n leuk, praktisch en ook laagdrempelig en breed ingestoken project als de escape room komen ze hier toch mee in aanraking. Niet voor niets is meer meiden laten kiezen voor techniek één van de doelen van STO. Daar mag in mijn ogen nog meer aandacht voor komen.” Visie op meer instroom Tot slot heeft Heidie een heldere visie: “Als we techniek nog meer willen promoten, is het in mijn ogen van belang om vmbo-leerlingen opdrachten te geven om producten te maken die daadwerkelijk gebruikt gaan worden. Daarmee stimuleer je de interesse van de leerlingen. Dat zien we overduidelijk terug bij alle profielen die ieder hun eigen tastbare product opleveren voor de escape rooms. Plus: geef de leerlingen creatieve vrijheid en laat hen niet alles vanuit een dichtgetimmerde bouwtekening maken. Vooral meisjes worden hier enthousiast van, merk ik. Ook moet je leerlingen de kans geven om te falen, daar leren ze enorm van. Die combinatie zie ik als stimulans om meer leerlingen in het vmbo te laten kiezen voor techniek.” MENU

ROC van Twente biedt veelzijdig programma voor STO Café Gastvrij stelde ROC Van Twente de Gieterij in Hengelo open voor de meer dan 60 deelnemers aan het STO Café op vrijdag 29 september. ROC van Twente is een belangrijke samenwerkingspartner van STO Twente. Een primeur was het voorstellen van twee nieuwe contactpersonen vmbo – mbo vanuit ROC van Twente. Een langgekoesterde wens van STO Twente die nu handen en voeten krijgt. Ook de rondleiding langs alle afdelingen van het College voor Techniek kreeg veel waardering. Metamorfose Gieterij Met schwung, sfeer en humor opende gastheer Jos Toebes het STO Café. Jos is directeur van het College voor Technologie van ROC van Twente. Zijn kick off was goed gekozen: met oude foto’s schetste hij de metamorfose van de voormalige gieterij van Stork tot een inspirerende omgeving voor student en medewerkers van ROC van Twente. Jos: “Oude elementen zoals het stalen skelet zijn zoveel mogelijk intact gelaten.” De Gieterij kreeg zelfs een goederenlift waar een auto in zou passen. College voor Technologie Vervolgens ging Jos dieper in op het College voor Technologie, met, naast uiteraard De Gieterij, meerdere locaties in Hengelo, Almelo, Rijssen en Enschede, zoals SMEOT, De Sumpel en Kampus. Jos benadrukte de goede samenwerking, ook met de vakscholen REMO en STODT, en de coöperaties Techwise Twente en PCPT. Jos een helder overzicht van de opleidingen die het College voor Technologie biedt in de Gieterij: Technicus Engineering, Installatietechniek en Precisietechniek. Hij ging daarin specifiek in op een recente ontwikkeling rondom de opleiding voor Technicus Engineering BOL 4: “We kregen signalen uit het vmbo dat leerlingen niet goed weten welke techniekrichting ze willen kiezen na het vmbo. Ze kennen de termen zoals verspanen en constructie, maar wat dit voor hen kan betekenen in termen van studie en werk, en de juiste context, dat doorgronden ze niet altijd. We hebben als antwoord hierop een route ingezet die we modulair opbouwen. In het eerste halfjaar bij ons maken ze eerst kennis met alle disciplines, want voor een Technicus Engineering zijn deze basiservaringen in de volle breedte belangrijk. Daarna kunnen ze gericht hun toekomst kiezen, bijvoorbeeld de werktuigbouw, elektrotechniek of mechatronica. Nieuwe contactpersonen vmbo – mbo Een primeur was het voorstellen van twee nieuwe contactpersonen vmbo – mbo vanuit ROC van Twente. Een langgekoesterde wens van STO Twente die nu handen en voeten krijgt. Concreet zijn dit de docenten John Nijenhuis en Gerben Diersen: “Er lopen al allerlei contacten tussen het voortgezet onderwijs en ons mbo-onderwijs, maar de vraag kwam vanuit STO Twente om daar meer structuur in te brengen. Vooral met als doel om aan het technisch vmbo in Twente duidelijker over te brengen wat wij hebben te bieden. De eerste stappen zijn inmiddels gezet en we hebben alle projectleiders van STO Twente benaderd voor een afspraak. Die gesprekken gaan lopen, en van daaruit gaan we ook contacten leggen met de decanen. Eveneens gaan we alle mooie initiatieven binnen het College voor Techniek inventariseren zodat we deze nog meer gestructureerd kunnen presenteren aan het voortgezet onderwijs. We gaan er hard aan werken om samen iets moois te bouwen!” Oproep vanuit STO Twente Marieke Rinket, programma manager STO Twente: “We zijn heel blij met John en Gerben. Zij gaan een centrale en goed bereikbare schakelfunctie vervullen tussen de Twentse vmbo-scholen die deel uitmaken van STO Twente en het mbo-onderwijs. Alle betrokkenen kunnen hiermee sneller schakelen voor ideeën, initiatieven en projecten. We zien het STO-jaar 2023-2024 als een periode om te kijken hoe dit gaat werken en ik roep alle subregio’s van STO Twente op hiervan gebruik te maken.” Rondleiding: realistisch en veelzijdig De rondleiding langs alle afdelingen van het College voor Techniek verliep in vier groepen. Bevlogen docenten stonden klaar met goed voorbereide presentaties, waaronder een doorkijkje naar hoe het College voor Techniek alvast inspeelt op de groeiende combi van Zorg en Technologie. Ook, en dit maakte de rondleiding extra realistisch: overal waren de mbo-studenten nog volop aan de slag. Enkele Twentse vmbo techniekdocenten ontdekten daartussen oud-leerlingen, altijd een mooi weerzien. De rondleiding gaf de deelnemers vanuit STO Twente een breed inzicht in de vele opleidingsmogelijkheden en -routes die ROC van Twente aanbiedt. Er werden veel nieuwe verbindingen gelegd tussen de aanwezige vmbo- en mbo-docenten. Eerste informele bijpraatmoment na vakantie Na de rondleiding stonden er drankjes en hapjes klaar in het mooie restaurant op de begane grond van de Gieterij. Een uitgelezen moment om voor het eerst na de zomervakantie weer eens informeel bij te praten tussen de vele techniekdocenten en andere bezoekers van STO Twente. ROC van Twente…bedankt! MENU

Tweede Techniek Tastbaar C.T. Stork College: extra accent op doe-activiteiten Op vrijdag 22 september 2023 organiseerde C.T. Stork College in Hengelo voor de tweede keer een succesvol Techniek Tastbaar. De positieve leerpunten van het debuut van verleden jaar, een hoge opkomst én extra aandacht voor de doe-activiteiten maakten deze editie tot één groot kennismakingsfeest met techniek. Een impressie… Nog meer bedrijven dan verleden jaar Cindy te Raa is projectleider STO Hengelo en op het C.T. Stork College met haar collega’s nauw betrokken bij de organisatie van de tweede editie van Techniek Tastbaar: “We mochten dit keer maar liefst 40 bedrijven verwelkomen, tien bedrijven meer dan verleden jaar.” Cindy en haar team ontdekten verleden jaar, bij de eerste editie, dat het slim was om voor 2023 eerder te beginnen met het werven van de deelnemende organisaties: “Daardoor hadden we meer tijd om stevig te netwerken en hebben we meer bedrijven kunnen regelen.” Techniek Tastbaar duurde van 10 uur tot 18 uur. “In de ochtend was het heel druk met basisscholen; we ontvingen maar liefst tien complete klassen met hun leerkrachten!” In de middag was het de beurt aan de vmbo-leerlingen van uiteraard C.T. Stork College, maar ook leerlingen van de onderbouwlocaties uit Borne en Delden, en hun ouders waren welkom. Onze leerlingen waren ook in de ochtend en na 12.00 uur kwamen er ook nog wat basisscholen. Na 14.00 uur zagen we vooral ouders en opa's/oma's met basisschoolleerlingen. Positieve reacties Een reactie van een ouder: “Ik heb hiervoor speciaal vrij genomen en heb daar geen seconde spijt van. Met mijn dochter hebben we de ene na de andere doe-activiteit gedaan. We hebben thuis écht iets om over na te praten!” Pascal ter Braak, docent PIE C.T. Stork college: “Ook de eerste editie van Techniek Tastbaar in 2022 was direct een groot succes. Toen ik in mijn mentorklas met tweedeklassers onlangs vertelde dat er dit jaar weer een Techniek Tastbaar zou komen, was de eerste reactie: leuk! Dat zegt toch wel wat. Techniek Tastbaar maakt de wereld van basisschoolleerlingen en vmbo-leerlingen en hun ouders toch een stuk breder.” Leren solderen: een verdwijnende vaardigheid Een van de enthousiaste standhouders was Elect High-Tech Electronics uit Hengelo. Zij assembleren hoogwaardige pcb’s, substraten, modulen en complete systemen. Jacinta Twiest, kwaliteitsengineer: “Ik leid onder andere onze collega’s op en neem hun examens af. Specifiek voor Techniek Tastbaar laten we de leerlingen kennismaken met solderen. Die techniek dreigt verloren te gaan, maar is wel heel belangrijk zoals voor de productie van mobiele telefoons die tegenwoordig niemand wil missen.” Jacinta is niet de enige vrouw in de techniek bij Elect High-Tech Electronics: “Wij hebben veel vrouwelijke collega’s. Zij hebben heel veel aanleg voor het fijnere werk met elektronica. Daarom zijn we hier; we hopen hier de jonge generatie te inspireren voor techniek.” Triggeren voor techniek via zonne-energie Vennegoor Installatie was er verleden jaar bij en nu opnieuw. Paul Wolbers: “Dit keer hadden we bouwpakketjes bij ons, werkend op zonne-energie. Hadden de leerlingen dit ter plekke in elkaar gezet? Dan ontdekten ze dat zonne-energie het bouwpakketje kan aandrijven, zoals de wieken van een houten mini-helikopter. Vanuit die beleving gaan we met hen in gesprek over hun belangstelling voor techniek.” Om de leerlingen naar de stand te trekken had Vennegoor Installatie een onweerstaanbare trigger: botsauto’s waarin de leerlingen naar hartenlust konden rondrijden. Wanneer werd Paul Wolbers eigenlijk zelf getriggerd door techniek? “Bij mij was dat op de basisschool. In die tijd kregen we veel technieklessen onder andere bij handvaardigheid. Die vroegere inzet op techniek in het basisonderwijs mag van mij nu meer aandacht krijgen. Vanuit Vennegoor Installatie zijn we bezig om basisscholen meer naar ons pand te krijgen om de basisschoolleerlingen bekend te maken met techniek.” Oefenen met levensreddend knip- en snijwerk Ook Brandweer Twente was present. Zij lieten de leerlingen kennismaken met het gereedschap waarmee de brandweer werkt. Tom Steentjes, coördinator Onderhoud & Techniek: “We lieten de leerlingen met hydraulisch aangedreven redgereedschap ervaren hoe het is om deuren en daken open te snijden en te knippen om slachtoffers te bevrijden.” Uiteraard waren er geen echte ongelukken met slachtoffers: de leerlingen oefenden op het opensnijden van oude fietsen. SMEOT en HTM Nederland werken samen Uiteraard mocht ook de Hengelose mbo vakschool SMEOT dit jaar niet ontbreken op Techniek Tastbaar, een samenwerkingspartner in het technisch onderwijs van C. T. Stork College. Hans Fokke, coördinator vmbo/mbo onderwijs: “We lieten de leerlingen een werkende lamp maken. We ontmoeten hier leerlingen van zowel basisschool als begin vmbo. Wat kinderen niet kennen, daarvan kunnen ze ook niet beoordelen of het iets voor hen is. Je merkt toch wel dat veel leerlingen niet weten wat er op het vlak van techniek voor hen allemaal mogelijk is. We ontvingen hier bijvoorbeeld leerlingen van het Twickel College uit Delden en Borne, dat is voorbereidend op de bovenbouw van het C.T. Stork College. Straks kiezen deze leerlingen hun richting en misschien helpt Techniek Tastbaar hen de keuze te maken voor bijvoorbeeld PIE.” Voor deze Techniek Tastbaar presenteerde SMEOT ook speciaal een CNC draaibank. Hans: “We werken hiervoor tijdens deze Techniek Tastbaar in Hengelo samen met High Tech Maintenance Nederland. Een medewerker van dit bedrijf helpt de leerlingen met de CNC draaibank op weg.” Voor de andere edities van Techniek Tastbaar elders in de regio Twente werkt SMEOT hiervoor samen met techniekbedrijven uit die specifieke subregio’s: “We zien nu al de positieve wisselwerking dat bedrijven ons daarvoor zelf actief benaderen.” Ook bijzondere dag voor conciërge! Roy Kruijswijk is conciërge op C.T. Stork College: “Techniek Tastbaar is ook voor mij als conciërge heel bijzonder. Je krijgt toch ineens veel bedrijven en heel veel leerlingen in je school. Ook voor mijn werk is dit een verschrikkelijk leuke, gezellige dag. En wat het extra bijzonder maakt; we ontvangen veel leerlingen van ook andere scholen, waaronder de basisscholen. Je ziet alleen maar lachende gezichten. Dat is voor ons heel leuk.” Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek: oog-in-oog met de toekomst! Ook Maurits Koenders, BIM specialist bij Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek uit Lichtenvoorde stond er met een aantrekkelijke stand: “Via een natuurgetrouwe digitale simulatie konden de leerlingen een graafmachine op een groot scherm zo precies mogelijk besturen. Als bedrijf zijn we heel druk met een mooi gevulde orderportefeuille. Alleen, ook wij merken dat de arbeidsmarkt krap is als het gaat om technici. Hier, op Techniek Tastbaar, staan we oog-in-oog met de toekomst! dus steken we er graag tijd in om kinderen te laten zien hoe mooi en interessant techniek is én welke mogelijkheden er zijn om hierin te werken.” Extra aandacht doe-activiteiten John van Mierlo is één van de mensen achter het landelijke concept van Techniek Tastbaar. Hoe kijkt hij tegen deze tweede editie in Hengelo aan? “Dit jaar hebben we de indeling van de bedrijven in de school verder geoptimaliseerd en beter verdeeld over de beschikbare ruimten. Ook hebben we geleerd, en dat is eigenlijk bij elke eerste editie van Techniek Tastbaar zo, dat bedrijven nog meer moeite mogen steken in de doe-activiteit. Dat is bij deze editie door de bedrijven heel goed opgepakt! Er is door de bedrijven goed nagedacht over met welke activiteiten je jonge leerlingen kunt inspireren en hun aandacht vangt.” Gratis webinars John: “Vanuit de organisatie van Techniek Tastbaar helpen we hierbij met het aanbieden van een gratis webinar, een paar keer per jaar, over hoe je je doe-activiteit optimaliseert. Deze webinars worden heel inspirerend gegeven door Martha Hoebens van Bedrijf in de Klas. Zij ondersteunt bedrijven met complexe technische processen bij het terugbrengen van hun proces naar een kleine, compacte en aantrekkelijke doe-activiteit. We zien dat aan Techniek Tastbaar deelnemende bedrijven steeds meer van die kennis gebruikmaken.” De webinars zijn terug te vinden op de website van Techniek Tastbaar. Groei op alle fronten Verleden jaar had Techniek Tastbaar in Hengelo circa 1500 bezoekers met zo’n 30 deelnemende bedrijven. John: “Nu telden we rond de 40 deelnemende bedrijven met in totaal om en nabij de 2000 bezoekers. We mogen hier met elkaar trots op zijn!” MENU